Kinburn Park, St Andrews, KY16 9DP
26 kwietnia 2023r.
Marysia Kuśmider, sam.
St Andrews jest urokliwym studenckim miasteczkiem na południowo-wschodnim wybrzeżu Szkocji. Właśnie tu oraz w innych miejscowościach regionu Fife, w trakcie drugiej wojny światowej, stacjonowali polscy żołnierze. Na szkockiej ziemi zostawił swój ślad sam Gen. Władysław Sikorski, który został upamiętniony pomnikiem w Kinburn Park.
Dojazd do St Andrews jest bardzo prosty. Wystarczy wsiąść do autobusu Stagecoach o numerze 99 w Dundee na Seagate Bus Station, który wyjeżdża z dworca co 7/8 minut. Czas podróży to około pół godziny. W pobliżu dworca w St Andrews znajduje się Kinburn Park, usytuowany w północnym odcinku Doubledykes Road, pomiędzy Kinburn Bowling Club, St Andrews Museum i St Andrews Tennis Club.
Dojście tam pieszo zajmuje mniej niż 5 minut. Jest to ważny punkt wycieczkowy, gdyż tam właśnie ustawiono statuę Gen. Sikorskiego. Wystarczy skorzystać ze ścieżki przy kręgielni, która bezpośrednio prowadzi do pomnika. Gen. Władysław Sikorski, urodzony w 1881 r., swoje młodzieńcze lata oraz dorosłe życie spędził walcząc o polską niepodległość. W 1922 r. został premierem w dopiero co odrodzonej niepodległej Polsce, a po wybuchu drugiej wojny światowej przyjął funkcję Premiera Rządu Rzeczpospolitej Polskiej na Uchodźctwie oraz Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
Główną siedzibą Generała był Londyn, jednak to St Andrews w Szkocji stało się miejscem jego częstych wizyt ze względu na stacjonowanie tam dużego oddziału polskich żołnierzy. Właśnie w St Andrews spotykał się on wielokrotnie z brytyjskim premierem Winstonem Churchillem, podczas rutynowych inspekcji polskiej bazy wojskowej. Pierwsze z tych spotkań odbyło się w październiku 1940 roku. W marcu 1941 roku, Gen. Sikorski otrzymał tytuł Doktora Honorowego (Doctor Honoris Causa) z Uniwersytetu w St Andrews. W ramach podziękowania za ogromną gościnność okazaną polskim żołnierzom przez miejscową ludność, Generał podarował Uniwersytetowi cenną kolekcją
starych polskich monet, która jest tam przechowywana do dnia dzisiejszego.
Gen. Sikorski zginął w katastrofie lotniczej w Gibraltarze w lipcu 1943 roku. Dokładne przyczyny wypadku nie są znane. Pośmiertnie został odznaczony Orderem Orła Białego, a w St Andrews wzniesiono ku jego pamięci pomnik.
Kilka dni przed moim zwiadem, dostałam list informujący mnie, że nadszedł czas na mój bieg na ostatni stopień harcerski. Zadaniem był wyjazd do St Andrews w celu odnalezienia pomnika Gen. Sikorskiego i mozaiki wykonanej przez polskich żołnierzy. Dodatkowo miałam sprawdzić czy w okolicy nie znajdują się jeszcze inne polskie pamiątki historyczne.
Moje poszukiwania rozpoczęłam od zlokalizowania pomnika Gen. Sikorskiego, ponieważ jest on usytuowany najbliżej dworca, w Kinburn Park. Przypadkowo w pobliżu znalazłam także pomnik upamiętniający Gen. Roberta Baden-Powella. Mimo że nie był Polakiem, jako twórca skautingu jest on niezwykle ważną postacią dla harcerek i harcerzy. Tym samym Kinburn Park okazał się bardzo owocnym punktem mojego zwiadu, ponieważ znalazłam tam ślady aż dwóch postaci, o których należy pamiętać.